(Agora)

Demokracja to nie jest coś, co zostało nam dane raz na zawsze. Historia osądziła nie tylko tych, którzy faszyzm zaprowadzili, ale i tych, którzy do tego dopuścili swoim milczeniem i biernością.

Marek Edelman

Marzy mi się, by w sprawach publicznych nie tylko racja przeważała nad przemocą, lecz także by racja przeważała nad wrzaskiem.

Bronisław Geremek

To, co jest najpiękniejsze w demokracji, która jest najgorszą formą ustroju, ale jedynie możliwą – jak powiedziano – to baczne słuchanie mniejszości, nawet trochę wariatów.
Oni są potrzebni, żeby inni myśleli logicznie.

Zbigniew Herbert

Kilkaset milionów ludzi wciąż kreuje wynalazki, dzieła sztuki, kapitał. A parę miliardów ludzi, którzy może nie mniej się wysilają, tworzy bardzo niewiele. Cały ogromny wysiłek zużywają na to, żeby się utrzymać na powierzchni życia.

Ryszard Kapuściński

Po raz pierwszy od stuleci wyłoniła się możliwość zjednoczenia całej Europy pokojowo. Gdyby to się udało, byłoby to największe wydarzenie od czasów Karola Wielkiego. W tym procesie Polska powinna stać się pomostem między narodami Europy Zachodniej i jej wschodnimi sąsiadami – a nie znów jakimś „przedmurzem”. Jednocząca się Europa nie potrzebuje przedmurzy. Potrzebuje pomostów.

Jan Karski

Państwo narodowe jest stosunkowo świeżym wynalazkiem i rzadko spotkać je można w postaci doskonałej. Nie ma bodaj nic naturalnego ani oczywistego w żądaniu, by podmiotem suwerennym był tylko i zawsze naród. Równie dobrze suwerenny może być kawałek narodu albo gromada narodów razem. Dlaczegóż ja sam nie mógłbym ogłosić, że jestem osobnym narodem i żądać suwerenności na swoim terytorium?

Leszek Kołakowski

Wspólnym celem współczesnych ruchów społecznych jest to, co jest powszechnym pragnieniem ludzi – stworzenie takiego światawspólnoty, który realizuje dążenia każdej jednostki.Systemy totalitarne są imitacją owego celu – pod maską światawspólnoty oferują nam scentralizowane zarządzanie życiem społecznym. Na tym właśnie polega siła totalizmów, stąd bierze się poparcie społeczne dla nich.

Jacek Kuroń

Teraz, zdaje się, ten patriotyczny czar prysł, cierpimy na zbiorową historyczną amnezję, ludzie mają poprzewracane w głowach, ciągle tylko krzyczą „daj” i „daj”, chociaż pokupowali już samochody, telewizory, ciepłe mieszkania.
Ale liczy się tylko to, co chcą mieć, nie to, co mają. Taka jest prawda o ludzkiej naturze. I nikt o tym wspólnym państwie specjalnie nie myśli. Nikt nie chce dawać, każdy chce brać.

Stanisław Lem

Ludzie, którzy narażają swoje życie czy choćby swoje kariery, stanowią mniejszość w każdym społeczeństwie. Ludzie bronią przede wszystkim swego życia, swojej rodziny. Ci heroiczni zawsze są w mniejszości. Więc nie można miarą bohaterów sądzić wszystkich innych.

Jan Nowak-Jeziorański

Jestem dumna z Okrągłego Stołu jako metody przejścia od Polski Ludowej do wolnej Polski i do demokracji bez kropli krwi. Ci, którzy w swoim życiu nie zaznali przelanej krwi – ja zaznałam jej aż nadto – pewnie żałują braku szubienic. Bo cóż to za rewolucja bez tych znaków hańby? Ja jednak wiem, jak cenny jest kompromis, samoograniczenie. I jaką cenę trzeba zań zapłacić. Bo kompromis zawsze jest sporny i zawsze się znajdą tacy, którzy – mądrzy po latach – zakwestionują jego granice.

Barbara Skarga

Homo sovieticus nie zna różnicy między swym własnym interesem a dobrem wspólnym. I dlatego może podpalić katedrę, byle sobie przy tym ogniu usmażyć jajecznicę.

Józef Tischner

Cel uświęca środki, polityka zaś powinna kierować się nie zasadami moralności, lecz skutecznością? Ani Abraham, ani ewangeliczny Nikodem nie znali podobnej zasady. Jej entuzjastą był natomiast Włodzimierz Lenin, gdy ostrzegał, że wielkich zdobyczy rewolucji nie ochronią naiwne i cnotliwe panienki. Leninowskim szlakiem mądrości pomaszerowały natychmiast ochoczo zastępy radykałów żądnych szybkiego podziału łupów. Ich ambicjom trudno postawić racjonalne zapory. Skoro bowiem raz przyjmie się, że cel uświęca środki, trzeba potem liczyć się z reakcją łańcuchową, w której wszelkie środki są dopuszczalne.

Józef Życiński

Zbiór cytatów z intelektualistów i autorytetów moralnych, połączonych smutnym mianownikiem – wszyscy zmarli w ciągu ostatnich lat. To oczywiście nie jedyny wspólny mianownik, każdy na pewno znajdzie wiele zalet łączących wszystkie ww. osoby, aczkolwiek kryterium doboru pozostaje niejasne – rzuca się w oczy szczególnie brak Miłosza, który pasowałby tu przecież idealnie. Do wyboru cytatów natomiast trudno się przyczepić, daje on sugestywny obraz osobowości i sposobu myślenia autorów – obraz oczywiście nie mówiący wszystkiego, siłą rzeczy wyrywkowy, a w niektórych przypadkach trochę monotematyczny, ale oczywiście dużo lepszy niż powyższa subiektywna próbka. Arcydzieło, jakiego by należało oczekiwać po takim zestawie nazwisk, to może nie jest, ale mieć na półce (ew. w czytniku) niewątpliwie warto.

Ocena: 4+