Naszło mnie jakiś czas temu pytanie: czy kolorystyka flag państwowych jest jakoś powiązana z kulturą, religią, geografią i tak dalej, czy raczej stanowi ona kwestię zupełnie przypadkową? Jak wiadomo, różne kultury nadają kolorom różną symbolikę (np. w kręgu cywilizacji zachodniej czerń jest kolorem żałoby, podczas gdy w Chinach jest nim biel), a trudno o coś bardziej symbolicznego niż flaga – czy zatem da się tu znaleźć jakieś prawidłowości?

Jest tylko jeden sposób, żeby to sprawdzić – napisałem więc skrypt zliczający występowanie poszczególnych kolorów (z dokładnością do 1%, żeby nie komplikować sobie sprawy śladowymi barwami i artefaktami graficznymi), przemieliłem nim wszystkie flagi, i oto co z tego wyszło.

Na początek najprostsza ze statystyk, czyli uśredniony kolor flagi:

Czy da się w tej pstrokaciźnie dostrzec jakiekolwiek wzorce? Hmm. Ciężko, prawda? No ale cóż, wiadomo, jak to jest ze średnią – średnio każdy człowiek ma jedno jądro i tak dalej, więc nie można oczekiwać za dużo. Przyjrzyjmy się zatem, jak rozkładają się poszczególne kolory, z uwzględnieniem zajmowanej na fladze powierzchni.

Czerwony

Zdecydowanie najpopularniejszy kolor, występujący w zasadzie wszędzie, zwykle zajmujący około jednej trzeciej powierzchni, bez większych odstępstw. Tylko w południowo-wschodniej Azji widać nieco większe natężenie, co może mieć związek z faktem, że w chińskiej kulturze czerwień jest kolorem sukcesu – ale bardziej chyba z tym, że flagi Chin i Wietnamu stworzyli komuniści. Żadnych innych prawidłowości nie udało mi się znaleźć.

Biały

Biały na białym nie miałby wiele sensu, więc zastępczo użyłem na tej mapce zielonego. Niestety, podobnie jak w przypadku czerwieni, trudno tu coś sensownego powiedzieć: biel jest mało popularna w Afryce i – co ciekawe – w krajach otaczających Polskę, ale poza tym rozkład wydaje się praktycznie losowy.

Niebieski

O, tu wreszcie coś widać, i to już na pierwszy rzut oka: szeroki biały pas od Mauretanii po Japonię raczej trudno uznać za przypadek. Skąd jednak może to wynikać? Cóż – dominują tu tereny pustynne, gdzie niebo rzadko kiedy przestaje być błękitne, więc niebieska flaga nie za dobrze by się na jego tle prezentowała. Czy dobrze zgaduję? Jeśli tak, to także zieleń i źółć powinny najrzadziej występować tam, gdzie jest ich najwięcej w krajobrazie…

Zielony

No i chyba coś w tym jest: zieleń cieszy się olbrzymią popularnością w Afryce, na terenach z dominacją pustyni i sawanny (podczas gdy nie ma jej zarośnięte puszczą Kongo), dominuje na Bliskim Wschodzie (znów ze znaczącym wyjątkiem Iraku, Syrii, Turcji czy Egiptu, gdzie o zieleń w krajobrazie znacznie łatwiej) i pozostaje praktycznie nieobecna wszędzie indziej. Na pewno nie bez znaczenia był tu także wpływ islamu, w którym zieleń jest szczególnie ważnym kolorem – ale znów, czy nie dlatego, że islam powstał na pustyni?

Żółty / pomarańczowy

Jak można było się spodziewać, żółty dla odmiany prawie nie występuje na pustynnych obszarach (choć jest parę wyjątków, na czele z Czadem i Mali), co można uznać za kolejny argument na rzecz mojej teorii. Poza tym bardzo ciekawą rzecz można zauważyć po porównaniu z występowaniem bieli – okazuje się, że obie mapy stanowią dla siebie niemal idealne negatywy! Tylko kilka państw nie ma na fladze żadnej z tych barw, tylko kilkanaście ma obie – cała reszta ma albo biały, albo żółty. Zastanawiające.

Czarny

Tutaj z kolei komentarz wydaje się zbyteczny, ale i tak go sobie nie odmówię: określenie „czarny ląd” nabiera nowego znaczenia. Oprócz tego ponownie możemy zauważyć ciekawą prawidłowość po porównaniu z inną mapą, tym razem zieleni: Afryka Zachodnia i Bliski Wschód to wyraźne negatywy (kto ma zielony, ten nie ma czarnego), natomiast we wschodniej części Afryki obie mapy świetnie się pokrywają – a przy okazji pokrywają się także z mapą dawnych kolonii brytyjskich. Przypadek? Nie sądzę, ale wytłumaczenia tej zbieżności nie widzę.

Pozostałe kolory występują w śladowych ilościach, niewartych nawet liczenia: brąz pojawia się tylko na fladze Belize, odrobinę różu można wypatrzeć na fladze Hiszpanii, a największym zaskoczeniem jest fiolet – jedna z najbardziej oczywistych barw, wydawałoby się, a tu proszę, zupełnie zerowy udział, nigdzie nawet kropelki. Dziwność.

No dobrze, a jak wygląda rozkład liczby kolorów?

Tu znowu niewiele jest do komentowania: prawie wszystkie flagi są dwu- albo trójkolorowe, wyjątki widzimy głównie we wschodniej Afryce i na Bliskim Wschodzie – i znowu trudno nie zauważyć zbieżności z granicami byłych brytyjskich kolonii. Jeśli ma ktoś jakąś teorię na ten temat, chętnie ją poznam.

(Tytułem usprawiedliwienia: ponieważ mój skrypt zliczał kolory z dokładnością do 1%, na tej ostatniej mapie można znaleźć parę przekłamań – np. flaga Hiszpanii ma więcej niż dwa kolory, ale wszystkie poza dwoma głównymi występują tylko na niewielkim herbie, więc granicy 1% nie przekroczyły i do statystyki się nie załapały, co zauważyłem dopiero przy pisaniu notki. Mea culpa.)

A co z kombinacjami kolorów? Czy i tu nie znajdzie się jeszcze jakichś ciekawostek? Zapewne tak – ale o tym przekonajcie się już sami. Żeby to umożliwić, stworzyłem proste narzędzie do generowania map dla wybranych kolorów. Życzę miłej i owocnej zabawy, tylko nie zapomnijcie się podzielić odkryciami.